Prawo karne

Prawo karne

Prawo karne stanowi jedną z kluczowych dziedzin prawa. Sprawy karne uchodzą za niezwykle istotne, ponieważ często wyroki skazujące wiążą się z ingerencją w sferę praw i wolności jednostki.

Prawo karne obejmuje zbrodnie oraz występki. Zarówno zbrodnie jak i występki są przestępstwami. Różnica polega na tym, że zbrodniami są przestępstwa zagrożone minimalną karą od 3 lat pozbawienia wolności.

W związku z tym można powiedzieć, że jako zbrodnie kwalifikowane są najcięższe przestępstwa. Prawo karne skarbowe obejmuje regulację dotyczącą odpowiedzialności za przestępstwa i wykroczenia skarbowe. Jest to specjalny dział prawa karnego.

Kodeks karny skarbowy zawiera przepisy prawa karnego skarbowego w zakresie materialnym, procesowym oraz wykonawczym.

Oprócz spraw karnych możemy wyróżnić również sprawy wykroczeniowe, które dotyczą czynów zabronionych pod groźbą kary o mniejszym stopniu społecznej szkodliwości.

Podział prawa karnego

Zbiór przepisów prawa karnego materialnego obejmuje opisy czynów zabronionych pod groźbą kary wraz z zagrożeniem karnym.

Dzięki przepisom prawa karnego materialnego możemy dowiedzieć się jakiego rodzaju zachowania oraz zaniechania są objęte sankcjami karnymi w Polsce.

Największy zbiór regulacji prawa karnego materialnego znajduje się w kodeksie karnym. Oprócz tego wiele zachowań przestępnych jest opisanych w innych ustawach, np. kodeksie karnym skarbowym, ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii.

Prawo karne procesowe obejmuje przepisy proceduralne wskazujące tryb postępowania w stosunku do sprawców czynów zabronionych pod groźbą kary.

Prawo karne wykonawcze dotyczy natomiast regulacji związanych z wykonywaniem kar, środków karnych, probacyjnych, kompensacyjnych i zabezpieczających oraz innych rozstrzygnięć wydawanych w sprawach karnych.

Kodeks karny

Najważniejszymi regulacjami z zakresu prawa karnego są następujące ustawy: kodeks karny, kodeks karny skarbowy, kodeks postępowania karnego oraz kodeks karny wykonawczy, kodeks wykroczeń, kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.

Znajomość poszczególnych paragrafów kodeksu prawa karnego pozwala na ustalenie z jakim przestępstwem mamy do czynienia, jaka odpowiedzialność karna za nie grozi oraz czy zachodzi podstawa do nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Profesjonalista znający poszczególne artykuły oraz paragrafy kodeksu karnego pozwoli dobrać najkorzystniejszą taktykę procesową oraz zminimalizuje negatywne skutki toczącego się postępowania karnego.

Jakie są zatem najczęściej spotykane w praktyce sądowej paragrafy z ustawy kodeks karny? Przykładowo można wyróżnić następujące paragrafy, które powszechnie pojawiają się w praktyce karnej:

• kradzież (278 § 1 k.k.),

• kradzież z włamaniem (279 § 1 k.k.),

• przywłaszczenie (284 § 1 k.k.),

• rozbój (280 § 1 i 2 k.k.),

• uszczerbek na zdrowiu (art. 156 k.k. § 1 i art. 157 § 1 k.k.) ,

• pobicie (158 § 1 k.k.), oszustwo (286 § 1 k.k.),

• stalking (190a § 1 k.k.),

• groźba karalna (190 § 1 k.k.),

• prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości (178a § 1 i 4 k.k.),

• naruszenie zakazu sądowego (art. 244 k.k.),

• wypadek drogowy ( art. 177 § 1 i 2 k.k.)

• posiadanie narkotyków (art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii).

Postępowanie karne

Postępowanie karne oraz postępowanie karne skarbowe rozpoczyna się na etapie przygotowawczym. Jest to początkowy etap procesu karnego, który jest prowadzony co do zasady przez Prokuraturę.

To na tym etapie wydawane jest postanowienie o przedstawieniu zarzutów. Osoba której przedstawiono zarzuty, uzyskuje status podejrzanego w postępowaniu karnym.

Podejrzany jest przesłuchiwany co do przedstawionych zarzutów już na etapie postępowania przygotowawczego. Takiego rodzaju przesłuchanie może przeprowadzać funkcjonariusz Policji albo Prokurator.

Jest to niezwykle istotna czynność z punktu widzenia prowadzenia całego procesu karnego oraz skutecznej obrony. Wyjaśnienia, które złoży podejrzany na tym etapie postępowania karnego będą determinowały jego późniejszy przebieg oraz wynik sprawy.

Warto przy tym pamiętać, że oskarżonemu przysługują takie podstawowe uprawnienia jak prawo do obrony, prawo do kontaktu z obrońcą, prawo do odmowy składania wyjaśnień, prawo do odmowy odpowiedzi na pytania.

Korzystanie z uprawnień procesowych przez podejrzanego nie powinno wiązać się dla niego z żadnymi negatywnymi konsekwencjami. Już w czasie pierwszego przesłuchania, podejrzanemu przysługuje prawo do uczestniczenia jego obrońcy w toku przesłuchania.

Z przesłuchania sporządzany jest protokół, z którym należy się szczegółowo zapoznać przed podpisaniem.

Zebrany w toku postępowania przygotowawczego materiał dowodowy jest weryfikowany przez Prokuratora oraz może stanowić podstawę do skierowania aktu oskarżenia do Sądu.

Po wniesieniu aktu oskarżenia sprawa przechodzi do Sądu, który rozstrzyga  wyrokiem co do winy oskarżonego. Sąd przeprowadza przewód sądowy w celu rozstrzygnięcia sprawy.

W toku przewodu sądowego są przesłuchiwani świadkowie, ujawniane dokumenty oraz przeprowadzane inne dowody, np. z opinii biegłych sądowych. Prokurator występuje wtedy jako oskarżyciel publiczny oraz strona w postępowaniu karnym na etapie sądowym.

Również na etapie sądowym oskarżony może korzystać z pomocy adwokata, który uczestniczy w rozprawach sądowych, przesłuchuje świadków oraz składa wnioski dowodowe.

W postępowaniu karnym często występuje również pokrzywdzony, który na etapie sądowym po wniesieniu aktu oskarżenia może wykonywać uprawnienia oskarżyciela posiłkowego. Pokrzywdzony to osoba przeciwko której skierowane było przestępstwo (np. ofiara pobicia) i która mogła ponieść z tego tytułu szkodę.

Taka osoba również ma prawo do korzystania z pomocy adwokata. Korzystanie z pełnomocnika może pomóc w zabezpieczeniu interesów pokrzywdzonego przestępstwem, np. poprzez terminowe zgłoszenie oświadczenia o zamiarze występowania w procesie karnym w charakterze oskarżyciela posiłkowego.

Pokrzywdzonemu może przysługiwać także roszczenie pieniężne o naprawienie szkody i zadośćuczynienie od sprawcy przestępstwa, które trzeba zgłosić w postępowaniu karnym w określonym czasie. Można się również starać o nawiązkę, która będzie polegać na zapłacie pokrzywdzonemu stosownej kwoty pieniężnej.

Proces karny

Przebieg procesu karnego może być bardzo różny. Wszystko zależy od konfiguracji procesowej oraz charakteru zarzutów. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że z postępowanie karnym może łączyć się zatrzymanie oraz tymczasowe aresztowanie.

Zatrzymanie ma najczęściej związek z przedstawieniem zarzutów osobie podejrzanej. Policja ma również prawo zatrzymać osobę, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo. Czynność zatrzymania rozpoczyna bardzo istotną część procedury karnej, która może zakończyć się tymczasowym aresztowaniem.

W stosunku do osoby zatrzymanej organy postępowania karnego mają 48 godzin od chwili zatrzymania na przekazanie zatrzymanego do dyspozycji Sądu. Sąd ma następne 24 godziny na rozpoznanie wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania wobec osoby zatrzymanej.

Rozpoznanie wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania przez Sąd ma miejsce w sytuacji kiedy Prokurator zdecyduje się po przedstawieniu zarzutów osobie zatrzymanej skierować wobec niej wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania do Sądu.

W przypadku uwzględnienia wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania przez Sąd, podejrzany jest kierowany najczęściej na okres 3 miesięcy do aresztu śledczego. W związku z poważnymi konsekwencjami tymczasowego aresztowania, w przypadku zatrzymania istotne jest szybkie działanie.

Ustanowienie obrońcy dla osoby zatrzymanej w ciągu pierwszych 24 godzin od zatrzymania pozwoli adwokatowi na uczestnictwo w przesłuchaniu podejrzanego oraz ewentualnym posiedzeniu Sądu w przedmiocie tymczasowego aresztowania.

Pozwala to na zabezpieczenie interesów podejrzanego oraz może umożliwić uniknięcie najcięższego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania.

Adwokat, który będzie uczestniczył w posiedzeniu aresztowym może przedstawić argumenty oraz dowody przemawiające przeciwko stosowaniu tymczasowego aresztowania wobec podejrzanego.

Osoby najbliższe często nie mogą uzyskać stosownych informacji od organów prowadzących postępowanie karne w tak krótkim okresie. Również z tego względu pomoc adwokata jest nieodzowna na tym etapie postępowania. W przypadku umieszczenia podejrzanego w areszcie śledczym, obrońca jest osobą, która może udać się na widzenie z osadzonym oraz pomóc rodzinie w załatwieniu licznych formalności.

Warto pamiętać, że w przypadku zatrzymania czy też tymczasowego aresztowania, obrońcę oskarżonego może ustanowić inna osoba niż oskarżony. Może to nastąpić do czasu ustanowienia obrońcy przez samego oskarżonego.

Takiego rodzaju regulacja jest ustanowiona w art. 83 kodeksu postępowania karnego. Może to zatem być np. osoba najbliższa albo członek rodziny. Jest to istotne z uwagi na brak kontaktu z osobą zatrzymaną.

Polska procedura karna przewiduje również konsensualne metody zakończenia procesu karnego. W toku procesu karnego można dobrowolnie poddać się karze. Propozycje dobrowolnego poddania się karze są często przedstawiane podejrzanym w czasie pierwszego przesłuchania.

Dobrowolne poddanie się karze odnosi się najczęściej do dwóch regulacji przewidzianych w kodeksie postępowania karnego, tj. art. 335 k.p.k. oraz art. 387 k.p.k. Już na etapie postępowania przygotowawczego oskarżony może uzgodnić z Prokuratorem określoną karę za zarzucane przestępstwo.

W takim przypadku Prokurator może wystąpić do Sądu z wnioskiem o skazanie oskarżonego bez przeprowadzenia rozprawy (art. 335 k.p.k.). Następnie Sąd ocenia na posiedzeniu możliwość skazania oskarżonego na uzgodnioną karę oraz może wydać wyrok skazujący.

Drugi przypadek dotyczy złożenia przez oskarżonego na rozprawie głównej wniosku o skazanie bez przeprowadzenia postępowania dowodowego (art. 387 k.p.k.). Propozycja oskarżonego może zostać uwzględniona przez Sąd przy braku sprzeciwu Prokuratora oraz pokrzywdzonego.

W praktyce może się zdarzyć, że Sąd albo oskarżyciel publiczny będą uzależniać zgodę na dobrowolne poddanie się karze od określonych zmian we wniosku. Należy zaznaczyć, że negocjacje w zakresie dobrowolnego poddania się karze często nie należą do łatwych.

Uzyskanie korzystnego rozstrzygnięcia zależy od wielu elementów. Może się zdarzyć, że propozycja warunków dobrowolnego poddania się karze przedstawiona przez Prokuratora będzie niekorzystna dla oskarżonego.

Doradztwo doświadczonego adwokata w tym zakresie może się okazać niezwykle cenne.

Obrońca doradzi czy konkretna propozycja jest korzystna oraz jakie modyfikacje w uzgadnianej karze byłyby korzystne dla oskarżonego w toku przebiegu procesu karnego.

Osoba nie mająca doświadczenia w postępowaniu karnym nie będzie w stanie ocenić czy konkretna propozycja jest wartościowa.

Wyrok w sprawie karnej

Wyrok w sprawach karnych wydawany jest po przeprowadzeniu rozprawy. Wyrok może być skazujący albo uniewinniający.

W przypadku wyroku uniewinniającego, oskarżony jest oczyszczany z zarzutów. Wyrok skazujący wiążę się z konsekwencją orzeczenia kary oraz może łączyć się z orzeczeniem środków karnych.

Karami, które orzeka się w wyroku skazującym są grzywna, ograniczenie wolności oraz pozbawienie wolności. Od wyroku skazującego zawsze można odwołać się do Sądu II instancji. W tym celu należy sporządzić apelację karną.

Warto przy tym wspomnieć, że istnieją również wyroki warunkowo umarzające postępowanie karne. Warunkowe umorzenie postępowania karnego bywa niezwykle korzystnym rozwiązaniem procesowym oraz stanowi w przypadku niektórych przestępstw alternatywę dla wyroku skazującego.

Przy warunkowym umorzeniu postępowania karnego nie dochodzi bowiem do skazania (oskarżony jest dalej traktowany jako osoba niekarana), natomiast samo postępowanie zostaje warunkowo umorzone na okres próby od roku do 3 lat.

Wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne jest możliwy do zastosowania w przypadku przestępstw zagrożonych karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności. Oskarżony musi być w tym przypadku osobą niekaraną za przestępstwo umyślne.

Bywają jednak sytuacje, kiedy wyrok skazujący zostanie wydany bez przeprowadzenia rozprawy. W sprawach w których prowadzono postępowanie przygotowawcze w formie dochodzenia, Sąd może uznać, że proces karny zostanie rozstrzygnięty bez przeprowadzania rozprawy karnej.

Wyrokiem nakazowym nie można natomiast orzec kary pozbawienia wolności. W takim przypadku Sąd wyda na posiedzeniu bez udziału oskarżonego wyrok skazujący w formie wyroku nakazowego.  Takiego rodzaju wyrok skazujący jest często nazywany wyrokiem zaocznym, ponieważ oskarżony dowiaduje się o nim drogą listowną.

Sąd przesyła oskarżonemu wyrok nakazowy, który może się z nim zapoznać oraz w terminie 7 dni wnieść sprzeciw od takiego wyroku zaocznego. Po otrzymaniu skazującego wyroku nakazowego warto udać się do adwokata celem omówienia sytuacji procesowej oraz możliwych rozwiązań.

Adwokat może pomóc w przygotowaniu sprzeciwu od wyroku nakazowego oraz doradzić w sprawie. Jest to bardzo istotne, ponieważ w przypadku kiedy oskarżony nie wniesie w terminie 7 dni od odbioru listu sprzeciwu od wyroku nakazowego, taki wyrok uprawomocni się.

Oznaczać to będzie dla Sądu, że oskarżony zaakceptował karę oraz środki karne wymienione w wyroku zaocznym. Z tego względu szybka reakcja na otrzymany listownie wyrok skazujący jest kluczowa.

Często można spotkać się również z pojęciem wyroku w zawieszeniu albo tzw. „zawiasami”. Pojęcie wyroku w zawieszeniu odnosi się do wyroków skazujący w których Sąd zdecydował się na warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności na podstawie art. 69 kodeksu karnego.

Oznacza to, że osoba skazana nie będzie odbywać kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym pod warunkiem przestrzegania porządku prawnego oraz realizowania obowiązków nałożonych przez Sąd w okresie próby.

Obecnie Sąd może zawiesić karę do roku pozbawienia wolności na okres próby od roku do lat 3. Co istotne, w niektórych przypadkach zastosowania wobec oskarżonego nadzwyczajnego złagodzenia kary, Sąd może zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności do 5 lat.

W takim przypadku okres próby może wynieść do lat 10. Czasem zdarza się również, że w stosunku do wyroku w zawieszeniu zostanie wszczęta procedura wykonania zawieszonej kary pozbawienia wolności.

W takim wypadku warto niezwłocznie skonsultować się z adwokatem oraz podjąć aktywną obronę, ponieważ decyzja Sądu o wykonaniu zawieszonej kary pozbawienia wolności może spowodować osadzenie w zakładzie karnym.

Adwokat Wieluń sprawy karne

Nasza kancelaria adwokacka oferuje pomoc prawną w zakresie spraw karnych w Wieluniu, jego okolicach oraz na terenie całego województwa łódzkiego i sąsiednich województw.

W przypadkach spraw karnych adwokat działający w charakterze obrońcy albo pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego stanowi niezbędne wsparcie oraz pozwala zorientować się w sytuacji procesowej.

Osoby zatrzymane, tymczasowo aresztowane, podejrzani oraz oskarżeni często stykają się z mechanizmami wymiaru sprawiedliwości po raz pierwszy, nie mając w tym zakresie wymaganego doświadczenia.  

Adwokat prowadzi sprawy karne na wszystkich etapach oraz zmierza do maksymalnego zabezpieczenia interesów osoby, którą reprezentuje.

Wszelkie ustalenia prowadzone w postępowaniu karnym powinny mieć miejsce w obecności adwokata, który posiada odpowiednią wiedzę pozwalającą na prawidłowe zabezpieczenie interesów oskarżonego albo pokrzywdzonego.  

Adwokat w Wieluniu do spraw karnych pomaga zrozumieć charakter problemu prawnego oraz wybrać najkorzystniejsze rozwiązanie dla klienta.

W przypadku pytań zapraszamy do kontaktu.