Rozwód online w Polsce – jak wygląda sprawa rozwodowa?

Rozwód w formie online to stosunkowo nowe zjawisko w polskim prawie. Jak wygląda sprawa rozwodowa online? Zasadniczo nie różni się ona specjalnie od tradycyjnej rozprawy w budynku sądu, ale niesie ze sobą wady i zalety, które warto rozważyć już na etapie przygotowywania pozwu rozwodowego.

Czy w Polsce można wziąć rozwód online?

Rozprawa przeprowadzana online to stosunkowo nowe zjawisko w polskim prawie, powstałe w czasach pandemii COVID-19, na mocy ustawy  z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Dzięki temu możliwy stał się zatem rozwód online w Polsce, a właściwie rozprawa rozwodowa w formie online.

Możliwość „rozwodu na odległość” wprowadził na stałe do polskiego porządku prawnego art. 151 k.p.c. Przepis ten daje możliwość zarządzenia ,,przeprowadzenia posiedzenia jawnego przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających jego przeprowadzenie na odległość (posiedzenie zdalne)’’.

Rozprawa w takiej formie może zostać zarządzona zarówno z urzędu jak i na wniosek strony, w przypadku braku przeciwwskazań co do przeprowadzenia czynności procesowych bez obecności stron na sali sądowej. Należy jednak pamiętać, że rozprawy online nie są regułą.

Statystyki z początku roku 2022 mówią o ok. 13% rozpraw przeprowadzanych w formie zdalnej. Wielokrotnie mówi się jednak o „szybkich rozwodach online”. Czy rozprawa online jest w stanie rzeczywiście przyspieszyć i ułatwić proces rozwodowy?

Pozew o rozwód w formie online – czy można go złożyć?

Jak złożyć pozew o rozwód? Pozew rozwodowy niestety wciąż należy złożyć albo osobiście w biurze podawczym sądu, albo za pośrednictwem poczty. Nie należy oczywiście zapomnieć, iż brak możliwości złożenia pozwu rozwodowego online nie wyklucza sfinalizowania rozwodu bez zjawienia się osobiście w gmachu sądu.

Warto w tym celu zawrzeć w pozwie wniosek o rozwód online, a właściwie o wniosek o przeprowadzenie rozprawy zdalnej. Formułując go warto wskazać dane takie jak adres mailowy czy numer telefonu, oraz zawrzeć informację, iż posiadamy sprzęt niezbędny do uczestnictwa w takowej, tj. Wyposażony w kamerę, mikrofon oraz głośnik, z dostępem do internetu.

Poza tym taki pozew nie będzie różnił się od standardowego wniosku. Musi zawierać:

• oznaczenie sądu do którego jest skierowany;
• oznaczenie stron postępowania;
• oznaczenie rodzaju pisma (tj „pozew o rozwód”) i rodzaju rozwodu (z orzekaniem o winie/bez orzekania o winie);
• merytoryczną część pozwu – wskazanie czego domagamy się w postępowaniu;
• uzasadnienie – opisanie faktów oraz materiału dowodowego;
• własnoręczny podpis;
• wykaz załączników.

W trakcie postępowania rozwodowego sąd może także regulować sprawy takie jak: sposób sprawowania władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi, kontakty z dziećmi, miejsce zamieszkania dzieci, alimenty na dzieci/małżonka, sposób korzystania ze wspólnej nieruchomości, czy nawet podział majątku wspólnego.

Te elementy – oczywiście z uwzględnieniem naszej indywidulanej sytuacji – również należy uwzględnić w pozwie rozwodowym.

Warto uwzględnić również wniosek o zabezpieczenie na czas trwania postępowania. Sąd ureguluje wówczas w pierwszej kolejności na przykład kwestię miejsca zamieszkania małoletnich dzieci, kontaktów z dziećmi czy też alimentów.

Procedura i rozprawa rozwodowa online w sądzie

Ile trwa sprawa rozwodowa online? Czy takie rozwiązanie jest w stanie jakkolwiek przyspieszyć rozwód? Niestety, na rozprawę online poczekamy dokładnie tyle ile na rozprawę przeprowadzoną „offline”. Ułatwienie stanowi ona tak na prawdę tylko w momencie w którym nie jesteśmy w stanie pojawić się fizycznie w sądzie.

Jeżeli sędzia zdecyduje się ma przeprowadzenie rozprawy rozwodowej online, strony otrzymają zarówno powiadomienie w formie e-mail, jak i pocztą tradycyjną. Osoby uczestniczące w rozprawie (strony, pełnomocnicy, świadkowie, biegli) mogą wziąć w niej udział za pomocą aplikacji wybranej przez sąd, np. MS Teams.

W trakcie rozprawy przeprowadzanej zdalnie obowiązują dokładnie takie zasady jak przy rozprawie przeprowadzanej w budynku sądu.

Warto pamiętać także, że nieobecność na rozprawie zdalnej należy usprawiedliwić – w przeciwnym wypadku rozprawa może odbyć się bez naszego udziału. Podobnie należy niezwłocznie zgłosić ewentualne problemy z połączeniem już w trakcie rozprawy.

Sprawa rozwodowa online także wymaga rzetelnego przygotowania. Począwszy od napisania pozwu, po zebranie potrzebnych dokumentów i materiału dowodowego, a także dodatkowo, dołożenie wszelkich starań by nie pojawiły się żadne problemy techniczne – wcześniej należy zadbać o działający i łączący się z internetem sprzęt wyposażony w sprawny mikrofon, kamerę i głośniki, a także stabilne łącze internetowe.

Rozprawa zdalna nie zwalnia nas z odpowiedniego dla wagi sprawy ubioru oraz wylegitymowania się za pomocą dowodu osobistego lub paszportu (za pomocą zbliżenia go do kamery) , o co także warto zadbać jeszcze przed  jej rozpoczęciem.

Jak przebiega taka rozprawa? Na początku sąd sprawdzi działanie kamer i mikrofonów wszystkich uczestników a także przypomni podstawowe zasady posiedzenia. Po zweryfikowania stawiennictwa i tożsamości obecnych sąd przystąpi do właściwego postępowania dowodowego, wysłucha stanowisk stron, ich pełnomocników a także ewentualnych świadków.

Następnie wysłucha stanowisk końcowych, rozprawę zamknie i w wielu przypadkach (gdy zbędne okażą się kolejne posiedzenia) po przerwie ogłosi wyrok.

Wady i zalety rozwodów przez internet

Rozprawa rozwodowa online, jako stosunkowo nowa forma formalnego zakończenia małżeństwa w Polsce, ma zarówno swoje zalety, jak i wady.

Pierwszą z wad są możliwe problemy techniczne, zarówno po stronie sądu, jak i stron i ich pełnomocników, co może doprowadzić do odroczenia rozprawy, a zarazem wydłużenia trwania postępowania. Konieczne jest także posiadanie określonego sprzętu elektronicznego oraz dostęp do stabilnego łącza internetowego, co również może okazać się kłopotliwe.

Do tego w przypadku rozprawy online mamy ograniczone możliwości co do odczytywania mowy ciała, na przykład przy przesłuchaniach świadków. Nie ma także pewności, że przy składaniu zeznań osoba przesłuchiwana przez sąd nie korzysta z pomocniczych materiałów mogących się znajdować chociażby na jej komputerze.

Nie można również wykluczyć ingerencji osób trzecich, których nie widać na nagraniu, a mogą znajdować się w pomieszczeniu razem z osobą przesłuchiwaną. Oczywiście każdy świadek zeznaje w trakcie rozprawy zdalnej pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie nieprawdziwych zeznań.

Jeśli zaś chodzi o zalety, jednym z głównych atutów tego rozwiązania jest z pewnością wygoda i oszczędność czasu, ponieważ cała procedura może być przeprowadzona online, eliminując konieczność wielokrotnych wizyt w sądzie i dojazdów do niego.

To szczególnie korzystne dla osób, które chcą uniknąć uciążliwych podróży w trakcie procesu rozwodowego, a także bezpośrednich spotkań z drugą stroną, co może pozwolić zmniejszyć stres i uniknąć zbędnych emocji w trakcie rozprawy.

Od lat nasza kancelaria pomaga klientom zarówno w sporządzaniu pozwów, weryfikacji materiału dowodowego oraz ustalaniu taktyki procesowej. Reprezentujemy strony na salach sądowych, również tych „w chmurze”.

Jeśli zależy Ci na rozprawie zdalnej, przygotujemy dla Ciebie wniosek o jej przeprowadzenie oraz dołożymy wszelkich starań by pomóc Ci dobrze się do niej przygotować. Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej – skontaktuj się z nami.

Pamiętajmy jednak, że rozprawa online wiąże się z koniecznością założenia sprawy w sądzie. Nie jest możliwe w Polsce przeprowadzenie rozwodu online bez udziału sądu.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czy można wziąć rozwód przez internet?

Pozew o rozwód wciąż należy złożyć w biurze podawczym sądu lub za pośrednictwem poczty. Ale jest możliwe przeprowadzenie rozprawy zdalnie, bez pojawiania się fizycznie na sali sądowej.

Ile kosztuje rozwód online?

Cenowo rozwód online nie będzie różnił się od rozwodu w trybie „offline”. Opłata uiszczana za złożenie pozwu będzie dokładnie taka sama (600 złotych), nie inaczej będzie w przypadku ewentualnych dodatkowych kosztów w trakcie postępowania czy wynagrodzenia za usługi prawnika.

Jak załatwić rozwód online?

Należy w pozwie zawrzeć odpowiedni wniosek o przeprowadzenie rozprawy zdalnie, uzasadnić a także podać adres email i zapewnić o posiadaniu odpowiedniego sprzętu, który pozwoli na sprawny przebieg wideokonferencji.

Jak szybko wziąć rozwód?

Warunkiem niezbędnym do uzyskania szybkiego rozwodu będzie porozumienie stron. Jeszcze przed złożeniem pozwu należy ustalić szczegóły rozwodu, kwestii obowiązku alimentacyjnego, kontaktów z dziećmi oraz opieki nad małoletnimi dziećmi. Brak elementu orzekania przez sąd o winie oraz zgodność małżonków w tej materii może czasem pozwolić na uzyskanie rozwodu nawet na pierwszej rozprawie.

Czy można przeprowadzić rozwód zaocznie?

„Rozwód zaoczny” nazywa sytuację w którym jeden z małżonków nie bierze udziału w sprawie, ale sąd mimo wszystko wydaje wyrok zaoczny. Wyrok ten jest identyczny w skutkach jak każdy inny. Rozwiązanie to ma na celu brak możliwości „bojkotu” założonej sprawy rozwodowej.

Ile trwa rozwód online?

W Polsce proces rozwodowy trwać może od kilku miesięcy do kilku lat, niezależnie od formy w jakiej przeprowadzona zostanie rozprawa, tudzież rozprawy. Wpływ na wydłużenie rozwodu będzie miał jego rodzaj, obszerność materiału dowodowego  oraz rozbieżność małżonków w fundamentalnych kwestiach.

Czy można się rozwieść bez wizyty w sądzie?

Możliwy jest rozwód bez wizyty w budynku sądu. W tym celu należy przesłać pozew za pomocą poczty i zawrzeć wniosek o przeprowadzenie rozprawy zdalnie, który sąd może rozpatrzyć pozytywnie. Nie da się natomiast uzyskać rozwodu bez udziału sądu – postępowanie rozwodowe jest konieczne aby rozwód uzyskać.

Czy można nie być obecnym na rozprawie rozwodowej online?

Teoretycznie można, liczyć jednak należy się z tym, iż nieobecność może negatywnie wpłynąć na naszą sytuację procesową. Rozprawa rozwodowa odbędzie się bez względu na brak obecności jednej ze stron. Jednakże, warto pamiętać, iż powód jako inicjator ma obowiązek stawiennictwa na pierwszej rozprawie sądowej. W przeciwnym wypadku postępowanie zostanie zawieszone – chyba, że nieobecność zostanie usprawiedliwiona np. zdarzeniem losowym czy złym stanem zdrowia (zaświadczeniem wystawionym przez lekarza sądowego).